Trẻ sơ sinh bị khò khè là một âm thanh như tiếng huýt sáo the thé thường xảy ra khi con bạn thở ra. Nó thường được gây ra bởi một số loại tắc nghẽn trong đường thở nhỏ hoặc tiểu phế quản mang không khí vào và ra khỏi phổi của bạn. Sự tắc nghẽn có thể bị thu hẹp do viêm hoặc tích tụ chất nhầy. Khi không khí len lỏi qua lối đi bị thu hẹp, nó tạo ra âm thanh khò khè. Nó tương tự như tiếng rít mà bạn có thể nghe thấy khi bé bị nghẹt mũi, nhưng nó xảy ra sâu hơn bên trong lồng ngực.
> > Xem thêm: Trẻ sơ sinh bị khò khè: Cách nhận biết, nguyên nhân và hướng xử lý
Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị khò khè
Khi trẻ sơ sinh bị khò khè có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau. Nó có thể là triệu chứng của nhiễm trùng như cảm lạnh, viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi, hoặc dấu hiệu của một tình trạng như hen suyễn hoặc xơ nang. Tìm ra nguyên nhân gây ra tiếng thở khò khè là rất quan trọng vì nó sẽ xác định hướng điều trị phù hợp.
Một số nguyên nhân có thể gây thở khò khè ở trẻ em và trẻ sơ sinh bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp như viêm tiểu phế quản và viêm phổi
- Dị ứng như sốt cỏ khô
- Bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GORD)
- hen suyễn
- Dị vật lọt vào đường thở, chẳng hạn như mẩu thức ăn hoặc đồ chơi nhỏ
- Các tình trạng bẩm sinh hiếm gặp như xơ nang ảnh hưởng đến phổi hoặc đường thở
- Các tình trạng hô hấp mãn tính như chứng loạn sản phế quản phổi (BPD), phổ biến hơn ở trẻ sinh non
Thở khò khè phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì chúng có đường thở nhỏ hơn nên có thể dễ dàng tạo ra những loại âm thanh này. Ngay cả cảm lạnh nhẹ cũng có thể gây ra tình trạng thở khò khè ở trẻ sơ sinh vì nó có thể làm tăng lượng chất nhầy có trong đường thở vốn đã hẹp, vì vậy thường không có gì phải lo lắng khi bé thở khò khè. Trong một số trường hợp, thở khò khè ở trẻ dưới ba tuổi không có nguyên nhân cụ thể. Một số trẻ dường như chỉ thở khò khè một lúc ở độ tuổi này. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ có nhiều khả năng mắc bệnh hen suyễn khi về già, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Chúng tôi không thể dự đoán chính xác trẻ nào sẽ phát triển bệnh hen suyễn.
Mặc dù một số nguyên nhân khiến trẻ thở khò khè có thể nghiêm trọng, nhưng rất có thể đó là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc dị ứng ở ngực. Tuy nhiên, nếu con bạn có các triệu chứng nghiêm trọng hoặc thở khò khè nhiều, điều quan trọng là phải tìm tư vấn y tế vì có khả năng đó là dấu hiệu của một điều gì đó nghiêm trọng hơn.
Khi Nào Đi Khám Bác Sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu lo lắng về tình trạng thở khò khè của con mình, đặc biệt nếu bạn không thể tìm ra nguyên nhân gây ra vấn đề. Nếu bạn chắc chắn rằng tình trạng thở khò khè chỉ là một phần của bệnh nhiễm trùng nhẹ như cảm lạnh hoặc cúm, bạn có thể không cần đi khám bác sĩ trừ khi các triệu chứng nghiêm trọng hoặc con bạn còn rất nhỏ. Thở khò khè liên quan đến các triệu chứng nhẹ, giống như cảm lạnh dường như không ảnh hưởng đến hơi thở hoặc sức khỏe chung của con bạn thì không có khả năng nghiêm trọng. Tuy nhiên, bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp nếu tình trạng thở khò khè có liên quan đến các triệu chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như sốt rất cao, nếu con bạn khó thở hoặc nếu bạn nghi ngờ con mình có thể bị viêm phổi.
Bạn cũng nên tìm tư vấn y tế nếu con bạn thở khò khè dai dẳng, vì đó có thể là dấu hiệu của một bệnh mãn tính như hen suyễn hoặc dị ứng như sốt cỏ khô. Nếu tình trạng thở khò khè xuất hiện từ khi mới sinh hoặc con bạn thường xuyên bị nhiễm trùng ngực thì đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng bẩm sinh như xơ nang. Thở khò khè thường xuyên hoặc dai dẳng phải luôn được bác sĩ kiểm tra vì nó có thể do một trong những tình trạng nghiêm trọng tiềm ẩn này gây ra. Điều luôn luôn quan trọng là phải tìm ra lý do tại sao một triệu chứng như thở khò khè cứ quay trở lại.
Nếu một đứa trẻ đột nhiên bắt đầu thở khò khè và ho, đó có thể là do hít phải thứ gì đó vào đường thở, vì vậy điều quan trọng là phải tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp. Bạn phải luôn gọi xe cấp cứu hoặc đến khoa A&E gần nhất ngay lập tức nếu con bạn có biểu hiện khó thở cho dù đó là do nhiễm trùng, dị vật hay bất cứ thứ gì khác.
Chẩn đoán và điều trị trẻ sơ sinh bị khò khè
Thở khò khè có thể là triệu chứng của nhiều tình trạng khác nhau, vì vậy điều đầu tiên bác sĩ cần làm là tìm ra nguyên nhân. Bất kỳ triệu chứng nào khác mà bạn đã xác định đều có thể giúp chẩn đoán, nhưng bác sĩ cũng có thể cần tiến hành khám sức khỏe và thực hiện một số xét nghiệm để tìm ra điều gì không ổn. Các mẫu máu hoặc bất kỳ chất nhầy nào mà trẻ ho ra có thể cần được xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để tìm dấu hiệu nhiễm trùng và phổi của con bạn có thể được kiểm tra bằng xét nghiệm thở để kiểm tra các vấn đề như hen suyễn. Đôi khi rất dễ xác định nguyên nhân khiến bé thở khò khè, nhưng trong những trường hợp khác, có thể cần thực hiện nhiều xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác nhau.
Sau khi xác định được nguyên nhân gây thở khò khè, bác sĩ sẽ có thể đề xuất phương pháp điều trị tốt nhất. Nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng nhẹ, bạn có thể điều trị tại nhà giống như cảm lạnh hoặc cúm thông thường. Con bạn có thể chỉ cần nghỉ ngơi, uống nhiều nước và uống paracetamol hoặc ibuprofen cho trẻ sơ sinh để giải quyết bất kỳ triệu chứng nào khác, chẳng hạn như đau đầu hoặc đau khớp. Các phương pháp điều trị tương tự cũng có thể hiệu quả đối với nhiễm trùng ngực nhẹ, viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi. Tuy nhiên, bác sĩ của bạn cũng có thể muốn kê đơn thuốc kháng sinh để giúp loại bỏ nhiễm trùng nếu nó do vi khuẩn gây ra. Nếu các triệu chứng rất nghiêm trọng và con bạn khó thở, trẻ có thể phải nhập viện để điều trị thêm. Điều này có thể bao gồm việc trang bị IV để cung cấp chất lỏng và thuốc kháng sinh, và mặt nạ hoặc ống thở để đảm bảo con bạn nhận đủ oxy. Một ống hít có thể được dùng để dùng thuốc điều trị thở khò khè nếu bệnh hen suyễn được chẩn đoán. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng sẽ khỏi nhanh chóng khi con bạn được điều trị đúng cách.
Nếu tình trạng thở khò khè kéo dài và không liên quan đến nhiễm trùng, nguyên nhân rất có thể ở trẻ lớn là hen suyễn. Trẻ thở khò khè ít có khả năng mắc bệnh hen suyễn vì nó có xu hướng xuất hiện ở trẻ lớn hơn một chút. Hầu hết trẻ em sẽ có các triệu chứng đầu tiên của bệnh hen suyễn trước năm tuổi, nhưng không phải lúc nào bệnh cũng được chẩn đoán cho đến sau này.
Bác sĩ có thể khuyên bạn nên thử dùng ống hít trong một thời gian để xem các triệu chứng có cải thiện không vì đây có thể là cách nhanh nhất để xác định xem nguyên nhân gây thở khò khè ở trẻ có phải là bệnh hen suyễn hay không. Nếu thuốc giúp con bạn ngừng thở khò khè thì bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ mắc bệnh hen suyễn và đề xuất một kế hoạch hành động để điều trị bệnh này trong tương lai.
Hen suyễn là một tình trạng lâu dài cần được quản lý cẩn thận. Con bạn có thể cần mang theo ống hít để sử dụng khi các triệu chứng bùng phát hoặc uống thuốc hàng ngày để ngăn ngừa thở khò khè và các triệu chứng khác. Bạn cũng có thể cần thực hiện một số thay đổi ở nhà để giảm tiếp xúc với các tác nhân gây hen suyễn tiềm ẩn như mạt bụi và lông thú cưng.
Bạn cũng cần tránh các yếu tố kích hoạt nếu thở khò khè có liên quan đến dị ứng như sốt cỏ khô. Nếu không thể tránh hoàn toàn chất gây dị ứng thì bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc để giúp giảm bớt các triệu chứng khi chúng xuất hiện. Một số dị ứng nhẹ và trẻ em có thể lớn lên khỏi chúng, nhưng dị ứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến hơi thở của con bạn có thể đe dọa tính mạng nếu không được kiểm soát đúng cách. Khò khè sau khi ăn một số loại thực phẩm hoặc tiếp xúc với các chất gây dị ứng cụ thể luôn cần được thảo luận với bác sĩ vì đó có thể là dấu hiệu của dị ứng nghiêm trọng.
Các điều kiện khác cũng có thể gây ra thở khò khè. Bác sĩ của bạn có thể cần tiến hành các xét nghiệm bổ sung để xác định các nguyên nhân gây thở khò khè ít phổ biến hơn, có thể yêu cầu các cách điều trị khác nhau. Nếu con bạn bị các đợt khò khè tái phát và dường như không đáp ứng với thuốc hít thì cần phải tìm kiếm các tình trạng khác bởi bác sĩ chuyên khoa hô hấp nhi khoa.
Nếu con bạn thở khò khè thì bạn cũng có thể thực hiện một số bước tại nhà để kiểm soát triệu chứng này cùng với các phương pháp điều trị do bác sĩ chuyên khoa hô hấp cung cấp. Bạn có thể điều trị thở khò khè cho bé tại nhà bằng cách:
- Ngăn ngừa tiếp xúc với khói thuốc thụ động
- Đảm bảo rằng con bạn được cung cấp đủ nước vì điều này có thể giúp làm lỏng chất nhầy trong đường thở
- Sử dụng máy tạo độ ẩm để bổ sung độ ẩm cho không khí ở nhà vì điều này có thể giúp bé dễ chịu hơn
- Sử dụng ống tiêm bóng đèn để nhẹ nhàng thông mũi bị tắc
Có thể cần phải điều trị thêm nếu bé bị nhiễm trùng ngực hoặc bệnh hô hấp như hen suyễn, nhưng đôi khi có thể kiểm soát chứng thở khò khè của bé tại nhà. Trong hầu hết các trường hợp, đó chỉ đơn giản là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng đường hô hấp sẽ bắt đầu cải thiện trong vòng một hoặc hai tuần.
Nếu bạn nhận thấy con bạn thở khò khè hoặc bạn lo lắng về chứng thở khò khè ở trẻ lớn hơn thì bạn nên đặt lịch hẹn với Giáo sư Habibi. Việc xác định nguyên nhân gây ra tình trạng thở khò khè nghiêm trọng hoặc dai dẳng là rất quan trọng vì đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc tình trạng mãn tính cần được kiểm soát liên tục.
