Vắc-xin mRNA COVID-19 (mRNA là viết tắt của “Messenger RNA”) là một trong những loại vắc-xin giúp cơ thể phòng ngừa không bị nhiễm COVID-19 đầu tiên đã được phép sử dụng tại Mỹ.

Vắc-xin mRNA là một loại vắc-xin mới nhưng không theo cách thức giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại các bệnh truyền nhiễm như các loại vắc-xin cổ điển. Thay vào đó, loại vắc-xin này dạy các tế bào của cơ thể con người cách tạo ra một loại protein – hoặc thậm chí chỉ là một phần của protein – protein này sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch bên trong cơ thể con người. Phản ứng miễn dịch đó sẽ tạo ra kháng thể giúp bảo vệ cơ thể không bị nhiễm bệnh nếu vi rút thực sự xâm nhập vào cơ thể con người.

1.2 Chỉ định và chống chỉ định tiêm ngừa vắc xin mRNA COVID-19

1.2.1 Đối tượng có thể tiêm ngừa vắc xin mRNA COVID-19

Cũng như mọi vắc xin phòng COVID-19, nhân viên y tế có nguy cơ phơi nhiễm cao và người cao tuổi cần được ưu tiên tiêm chủng.

Khi có thêm vắc xin, cần bổ sung các nhóm ưu tiên tiêm chủng, chú ý tới những nhóm những người bị ảnh hưởng không cân xứng bởi COVID-19 hay mất công bằng về sức khỏe.

Bên cạnh đó, những đối tượng chỉ định tiêm phòng vắc xin phòng COVID-19 này cũng bao gồm:

Các bệnh đi kèm (bệnh nền) được nghiên cứu trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 bao gồm bệnh phổi mạn tính, bệnh lý về tim, béo phì nặng, đái tháo đường, bệnh gan và nhiễm vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV).
Mặc dù cần phải có thêm các nghiên cứu ở người bị suy giảm miễn dịch, nhưng người trong nhóm này – nhóm được khuyến cáo tiêm chủng – có thể được tiêm sau khi được cung cấp thông tin và tư vấn.
Người chung sống với HIV có nguy cơ cao bị mắc COVID-19 nặng.
Có thể tiêm chủng vắc xin cho những người đã từng mắc COVID-19. Tuy nhiên, những người này có thể hoãn tiêm chủng phòng COVID-19 khoảng 6 tháng kể từ thời gian bị nhiễm vi rút SARS-CoV-2.

1.2.2 Đối tượng không nên tiêm ngừa vắc xin mRNA COVID-19:

Những người có tiền sử dị ứng nặng với bất cứ thành phần nào của vắc xin không nên dùng loại vắc xin này. Hay bất kỳ lọại vắc xin mRNA khác.
Bị dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) với polyethylene glycol (PEG). PEG có trong một số mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc da, thuốc nhuận tràng, xirô trị ho và các sản phẩm để chuẩn bị làm sạch ruột để nội soi ruột kết.
Mặc dù khuyến cáo tiêm chủng cho người cao tuổi do nguy cơ cao mắc COVID-19 nặng và tử vong, nhưng những người cao tuổi rất yếu tiên lượng còn sống thêm dưới 3 tháng nữa cần được đánh giá cụ thể theo từng trường hợp.
Không dùng vắc xin này ở những người dưới 18 tuổi do chưa có kết quả từ các nghiên cứu thêm.

1.3 Tiêm vắc xin mRNA có lợi ích gì?

Vắc xin mRNA là cách tốt nhất để bảo vệ bạn chống lại bệnh COVID-19, một bệnh nghiêm trọng và đôi khi gây tử vong. Trong các thử nghiệm lâm sàng, những người được chủng ngừa có nguy cơ mắc bệnh do COVID19 thấp hơn khoảng 95%. Khi bạn được chủng ngừa, bạn cũng giúp bảo vệ những người khác, gồm cả những người không thể tiêm chủng ngừa vắc xin mRNA.

1.4 Liều tiêm vắc xin mRNA COVID-19 như thế nào?

SAGE khuyến cáo sử dụng vắc xin mRNA-1273 Moderna theo lịch tiêm 2 liều (100 µg, 0,5 ml mỗi liều) cách nhau 28 ngày. Nếu cần, khoảng cách giữa các liều có thể kéo dài tới 42 ngày.
Các nghiên cứu cho thấy tác động y tế công cộng cao khi khoảng cách giữa các mũi tiêm dài hơn khoảng cách do EUL khuyến cáo. Theo đó, các nước có tỷ lệ mắc COVID-19 cao và thiếu hụt trầm trọng cung ứng vắc xin có thể cân nhắc trì hoãn liều 2 tới 12 tuần để đạt được tỷ lệ bao phủ tiêm mũi đầu cao hơn ở các nhóm ưu tiên cao.
Khuyến cáo tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ và cùng loại vắc xin cho cả 2 liều.

2. Cách thức hoạt động của vắc-xin COVID-19 mRNA

Vắc xin mRNA COVID-19 sẽ cung cấp các hướng dẫn cho các tế bào của cơ thể con người tạo ra các “mảnh” vô hại – được gọi là “protein đột biến”. Loại protein đột biến này được tìm thấy trên bề mặt của vi-rút gây ra COVID-19.

Khi thuốc chủng ngừa mRNA COVID-19 tiêm vào cơ thể, các mRNA sẽ đi vào và nằm bên trong các tế bào miễn dịch. Kích thích các tế bào tạo ra các mảnh protein. Sau khi mảnh protein được tạo ra, tế bào sẽ phá vỡ các mRNA và loại bỏ chúng.
Tiếp theo, các tế bào sẽ hiển thị các mảnh protein lên trên bề mặt, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ nhận ra rằng các mảnh protein không thuộc về cơ thể và bắt đầu tạo ra các phản ứng miễn dịch và tạo ra kháng thể chống lại các mảnh protein này, điều này giống như những gì xảy ra trong nhiễm trùng tự nhiên COVID-19.
Sau một thời gian, cơ thể đã học được cách bảo vệ chống lại sự lây nhiễm COVID-19 trong tương lai.

Như vậy, vắc-xin mRNA mang lại lợi ích giống như tất cả các loại vắc-xin khác, là giúp cơ thể chống lại sự tấn công của vi-rút gây bệnh COVID-19

3. Tổng hợp một số câu hỏi khi tiêm chủng vắc xin mRNA phòng chống COVID-19

3.1 Vắc xin mRNA COVID-19 có an toàn không?

Ngày 30 tháng 4, WHO phê duyệt vắc xin Moderna vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Danh sách sử dụng khẩn cấp của WHO (EUL) đánh giá chất lượng, sự an toàn và hiệu lực của vắc xin COVID-19, và là điều kiện tiên quyết để cung ứng vắc xin theo cơ chế COVAX Facility.

Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) đã đánh giá kỹ lưỡng số liệu về chất lượng, an toàn và hiệu lực của vắc xin COVID-19 Moderna và cho phép lưu hành sử dụng ở tất cả các nước thuộc Liên minh Châu Âu.

3.2 Vắc xin mRNA COVID-19 có hiệu lực như thế nào?

Vắc xin Moderna cho thấy hiệu lực bảo vệ khoảng 94,1% đối với COVID-19, hiệu lực bảo vệ bắt đầu 14 ngày sau khi tiêm liều đầu.

3.3 Vắc xin mRNA COVID-19 có hiệu lực với các biến thể mới không?

Dựa trên các bằng chứng ờ thời điểm hiện tại, các biến thể mới của vi rút SARS-CoV-2, bao gồm B.1.1.7 và 501Y.V2, không làm thay đổi hiệu quả của vắc xin mRNA Moderna.
Cần tiếp tục theo dõi, thu thập và phân tích số liệu về các biến thể mới và tác động của chúng đối với hiệu quả chẩn đoán, điều trị và vắc xin COVID-19.

3.4 Vắc xin mRNA COVID-19 có phòng ngừa việc nhiễm và lây truyền vi rút không?

Chúng ta chưa thể biết vắc xin này có phòng ngừa được việc nhiễm và ngăn chặn lây truyền vi rút hay không. Khả năng miễn dịch kéo dài trong vài tháng nhưng chưa thể biết toàn bộ thời gian miễn dịch kéo dài bao lâu. Các câu hỏi quan trọng này đang được nghiên cứu.

Đồng thời, chúng ta vẫn phải duy trì thực hiện thông điệp 5k và các biện pháp y tế công cộng hiệu quả như: đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, rửa tay, vệ sinh hô hấp và quy tắc che miệng khi ho, tránh tụ tập đông người, và đảm bảo thông khí tốt.

Nguồn tham khảo: